الوهيّت
درباره مفهوم «اِله» و «اُلوهيّت» بحثهاى زيادى ميان صاحبنظران، انجام گرفته که در کتب تفسير قرآن، مضبوط است. معنايى که به نظر ما رجحان دارد اينست که «اِله» به معناى «پرستيدنى» يا «شايسته عبادت و اطاعت» است مانند «کتاب» به معناى «نوشتنى» و چيزى که شأنيّت نوشتن را دارد.
طبق اين معنى، الوهيّت صفتى است که براى انتزاع آن بايد اضافه عبادت و اطاعت بندگان را نيز در نظر گرفت. و هر چند گمراهان، معبودهاى باطلى را براى خودشان برگزيده‌اند اما کسى که شايستگى عبادت و اطاعت را دارد همان کسى است که خالق و ربّ ايشان مى‌باشد. و اين حدّ نصاب اعتقادى است که مى‌بايست هر کسى درباره خداى متعال داشته باشد يعنى علاوه بر اينکه خدا را به عنوان واجب الوجود و آفريدگار و کردگار و صاحب اختيار جهان مى‌شناسد بايد او را شايسته عبادت و اطاعت نيز بداند و به همين جهت، اين مفهوم در شعار اسلام (لا اله الاّ الله) اخذ شده است.
پرسش
١- ارتباط صفات ذاتيّه و فعليّه، و کيفيت بازگشت آنها به يکديگر را بيان کنيد.
٢- به چه لحاظى صفات فعليّه، مقيّد به قيود زمانى و مکانى مى‌شوند؟
٣- مفهوم خالقيّت را شرح دهيد و فرق آن را با ايجاد و ابداع، بيان کنيد.
٤- چرا نمى‌توان براى «آفريدن» مصداق عينىِ زائد بر ذوات مخلوقات در نظر گرفت؟
٥- مفهوم ربوبيّت را بيان کنيد.
٦- اقسام ربوبيّت را شرح دهيد.
٧- تلازم خالقيّت و ربوبيّت را توضيح دهيد.
٨- مفهوم الوهيّت و تلازم آن را با خالقيّت و ربوبيّت، بيان کنيد.
