تا هنگامى که مرگ يکى از شما فرا رسد فرستادگان ما (جان) او را مىگيرند.
بديهى است هنگامى که فاعلى کار خود را به وسيله فاعل ديگرى انجام دهد نسبت کار به هر دو، صحيح است و اگر فاعل دوم هم واسطهاى در انجام کار داشته باشد مىتوان کار را به فاعل سوم هم نسبت داد. و چون خداى متعال، گرفتن جانها را به وسيله ملک الموت انجام مىدهد و او نيز به وسيله فرشتگانى که تحت فرمانش هستند هر سه نسبت، صحيح است.
آسان يا سخت گرفتن جان
از قرآن مجيد، استفاده مىشود که گماشتگان الهى، جان همه مردم را يکسان نمىگيرند بلکه بعضى را به راحتى و احترام، و بعضى ديگر را با خشونت و اهانت، قبض مىکنند. از جمله در مورد مؤمنان مىفرمايد:
«الَّذِينَ تَتَوَفّاهُمُ الْمَلائِكَةُ طَيِّبِينَ يَقُولُونَ سَلامٌ عَلَيْكُمْ»(١).
کسانى که فرشتگان جانشان را با خوشى مىگيرند و به ايشان سلام (و احترام) مىکنند.
و درباره کافران مىفرمايد:
«وَ لَوْ تَرى إِذْ يَتَوَفَّى الَّذِينَ كَفَرُوا الْمَلائِكَةُ يَضْرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَ أَدْبارَهُمْ...»(٢).
هنگامى که فرشتگان، روح کافران را مىگيرند به روى و پشت آنها مىزنند...
و شايد بتوان گفت که ميان افراد مؤمن و افراد کافر هم به حسب درجات ايمان و کفرشان تفاوت هايى در آسان يا سخت جان کندن، وجود دارد.
عدم قبول ايمان و توبه در حال مرگ
هنگامى که مرگ کافران و گنهکاران فرا مىرسد و ديگر از زندگى در دنيا نوميد مىشوند از گذشته خودشان پشيمان مىگردند و اظهار ايمان و توبه از گناهانشان مىکنند ولى هرگز چنين ايمان و توبهاى پذيرفته نخواهد شد. قرآن کريم در اين باره مىفرمايد:
__________________
١. سوره نحل، آيه ٣٢، و نيز رجوع کنيد به: سوره انعام، آيه ٩٣.
٢. سوره انفال، آيه ٥٠، و نيز رجوع کنيد به: سوره محمد، آيه ٢٧