همچنين اهداف ديگرى نيز منظور بوده که از جمله مى‌توان کمک به رشد عقلانى و تربيت روحى و معنوى افراد مستعد را بشمار آورد. و در نهايت، انبياء عظام (عليهم الصلوة و السلام) درصدد تشکيل جامعه ايده آل براساس خداپرستى و ارزشهاى الهى، و گسترش عدل و داد در سراسر زمين بوده‌اند و هرکدام در حدّ امکان، قدمى در اين راه برداشته‌اند و بعضى از ايشان توانسته‌اند در محدوده جغرافيايى و زمانى خاصى، حکومت الهى را برقرار سازند. ولى براى هيچکدام از ايشان شرايط تشکيل حکومت جهانى، فراهم نشده است.

البته فراهم نشدن چنين شرايطى به معناى نارسايى تعاليم و برنامه هاى انبياء يا نقصّ مديريّت و رهبرى ايشان نيست و نيز به معناى تحقق نيافتن هدف الهى از بعثت ايشان نمى‌باشد زيرا همچنانکه اشاره شد هدف الهى، فراهم شدن زمينه و شرايط براى سير و حرکت اختيارى انسانهاست «لِئَلاّ يَكُونَ لِلنّاسِ عَلَى اللّهِ حُجَّةٌ بَعْدَ الرُّسُل»(١) نه الزام و اجبار مردم بر پذيرفتن دين حق و پيروى از رهبران الهى. و اين هدف، تحقق يافته است.

در عين حال، خداى متعال در کتابهاى آسمانيش وعده تحقق حکومت الهى را در پهنه زمين داده است که مى‌توان آن را نوعى پيشگويى نسبت به فراهم شدن زمينه پذيرش دين حق در سطح وسيعى از جامعه انسانى به حساب آورد که با استفاده از افراد و گروههاى بسيار ممتاز و از مددهاى غيبى الهى، موانع تشکيل حکومت جهانى از سر راه برداشته شده عدل و داد بر توده هاى ستمديده مردم که از بيداد ستمگران به ستوه آمده و از همه مکتب ها و رژيم ها نااميد شده‌اند گسترش خواهد يافت. و مى‌توان آن را تحقق هدف نهايى از بعثت پيامبر خاتم(ص) و دين جهانى و جاودانى او به حساب آورد. زيرا درباره وى فرموده است: «لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّه»(٢).

و با توجه به اينکه امامت، متمم نبوت، و تحقق بخش حکمت خاتميّت است مى‌توان نتيجه گرفت که اين هدف بوسيله آخرين امام، تحقق خواهد يافت. و اين همان مطلبى است که در روايات متواترى که درباره حضرت مهدى ارواحنافداه وارد شده مورد تأکيد قرار گرفته

__________________

١. ر. ک: سوره نساء، آيه ١٦٥.

٢. ر. ک: سوره توبه: آيه ٣٣، سوره فتح: آيه ٢٨، سوره صف: آيه ٩، و ر. ک: بحارالانوار، ج ٥١، ص ٥٠، ح ٢٢، و ص ٦٠، ح ٥٨ و ٨٩.

۵۱۱۳