مقدّمه
پيامبر گرامى اسلام(ص) بعد از مهاجرت به مدينه، و حمايت بى دريغ مردم آن شهر از آن حضرت و از مسلمانانى که از مکه مهاجرت مى‌کردند (مهاجرين) که موجب مفتخر شدن ايشان به لقب «انصار» گرديد يک جامعه اسلامى را پى نهادند و به تدبير امور آن پرداختند و مسجدالنبى علاوه بر آنکه محل عبادت و تبليغ رسالات الهى و تعليم و تربيت مردم بود پناهگاه مهاجرين و محرومان نيز بود و در همانجا به وضع اقتصادى ايشان رسيدگى مى‌شد، و همچنين محل قضاوت و فصل خصومت و تصميم گيرى هاى نظامى و اعزام نيرو به جبهه هاى جنگ و پشتيبانى از جبهه ها و ساير مسائل حکومتى بود. و در يک جمله، اداره امور دين و دنياى مردم به دست پيامبر اکرم(ص) انجام مى‌گرفت و مسلمانان، خود را موظف مى‌دانستند که دستورات آن حضرت را اطاعت کنند زيرا خداى متعال، علاوه بر ايجاب مطلق اطاعت از آن حضرت(١) در خصوص مسائل سياسى و قضايى و نظامى، اوامر مؤکدى به فرمانبردارى از رسول اکرم(ص) صادر کرده بود(٢).
به ديگر سخن: پيامبر اکرم(ص) علاوه بر منصب نبوت و رسالت، و منصب تعليم و تبيين
__________________
١. ر. ک: سوره آل عمران: آيه ٣٢، ١٣٢، سوره نساء: آيات ١٢، ١٤، ٦٩، ٨٠، سوره مائده: آيه ٩٢، سوره انفال: آيات ١، ٢٠، ٤٦، سوره توبه: آيه ٧١، سوره نور: آيات ٥١، ٥٤، ٥٦، سوره احزاب: آيات ٦٦، ٧١، سوره حجرات: آيه ١٤، سوره فتح: آيات ١٦، ١٧، سوره محمد: آيه ٣٢، سوره مجادله: آيه ١٢، سوره ممتحنه: آيه١٢، سوره تغابن: آيه ١٢، سوره جن: آيه ٢٣.
٢. ر. ک: سوره آل عمران: آيه ١٥٢، سوره نساء: آيات ٤٢، ٥٩، ٦٥، ١٠٥، سوره مائده: آيه ٤٨، سوره حج: آيه ٦٧، سوره احزاب: آيات ٦، ٣٦، سوره مجادله: آيات ٨، ٩، سوره حشر: آيه ٧.
