احتمال داد که نتوانسته است وحى خودرا از دستبرد شياطين و تأثير عوامل سهو نسيان، حفظ کند(١)، چنانکه با توجه به حکمت الهى نمى‌توان پذيرفت که نخواسته است پيام خود را مصون از خطا بدارد(٢). بنابراين، مقتضاى علم و قدرت و حکمت الهى آن است که پيام خود را سالم و دست نخورده به بندگانش برساند و بدين ترتيب؛ مصونيّت وحى با برهان عقلى، ثابت مى‌شود.

با اين بيان، مصونيّت فرشته يا فرشتگان وحى و نيز مصونيّت پيامبران در مقام دريافت وحى، و همچنين عصمت آنان از خيانت عمدى يا سهو و نسيان در مقام ابلاغ پيام الهى، به اثبات مى‌رسد.

و از اينجا نکته تأکيدات قرآن کريم بر امين بودن فرشته وحى و نيرومندى وى بر حفظ امانت الهى و دفع تصرفات شياطين و امين بودن پيامبران و بطور کلى تأکيد بر حراست وحى تا هنگام رسيدن به مردم، روشن مى‌شود(٣).

ساير موارد عصمت

عصمتى که براساس برهان مزبور، براى فرشتگان و انبياء (عليهم السلام) ثابت مى‌شود اختصاص به تلقى و ابلاغ وحى دارد، ليکن موارد ديگرى براى عصمت هست که با اين برهان، ثابت نمى‌شود و آنها را مى‌توان به سه دسته، تقسيم کرد: يک دسته، مربوط به عصمت فرشتگان است، و دسته ديگر مربوط به عصمت پيامبران، و دسته سوم مربوط به عصمت بعضى ديگر از انسانها مانند ائمه معصومين (عليهم السلام) و حضرت مريم و حضرت فاطمه زهراء (سلام الله عليهما).

در مورد عصمت فرشتگان در غير تلقى و ابلاغ وحى، دو مسأله را مى‌توان مطرح ساخت:

__________________

١. قرآن مجيد در اين باره مى‌فرمايد: «عالِمُ الْغَيْبِ فَلا يُظْهِرُ عَلى غَيْبِهِ أَحَداً. إِلاّ مَنِ ارْتَضى مِنْ رَسُول فَإِنَّهُ يَسْلُكُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ رَصَداً. لِيَعْلَمَ أَنْ قَدْ أَبْلَغُوا رِسالاتِ رَبِّهِمْ وَ أَحاطَ بِما لَدَيْهِمْ وَ أَحْصى كُلَّ شَيْء عَدَداً». سوره جن، آيه ٢٦-٢٨.

٢. «لِيَهْلِكَ مَنْ هَلَكَ عَنْ بَيِّنَة وَ يَحْيى مَنْ حَيَّ عَنْ بَيِّنَة». سوره انفال، آيه ٤٢

٣. سوره شعراء: آيه ١٩٣، سوره تکوير: آيه ٢١، سوره اعراف: آيه ٦٨، سوره شعراء: آيات ١٠٧، ١٢٥، ١٤٣، ١٦٢، ١٧٨، سوره دخان: آيه ١٨، سوره تکوير: آيه ٢٠، سوره نجم: آيه ٥، سوره الحاقه: آيه ٤٤-٤٧، سوره جن: آيه ٢٦-٢٨.

۵۱۱۳