آثار اعتقاد به قضاء و قدر

اعتقاد به قضاء و قدر الهى، علاوه بر اينکه درجه ارزشمندى از معرفت خدا و موجب تکامل انسان در بُعد عقلى بشمار مى;رود آثار عملى فراوانى دارد که به برخى از آنها اشاره شد و اينک به بيان برخى ديگر از آنها مى;پردازيم:

کسى که پيدايش حوادث را تابع اراده حکيمانه خداى متعال و مستند به تقدير و قضاء الهى مى;داند از پيشامدهاى ناگوار نمى;هراسد و در برابر آنها خود را نمى;بازد و به جزع و فزع نمى;افتد بلکه توجه به اينکه اين حوادث، جزئى از نظام حکيمانه جهان است و طبق مصالح و حکمتهايى رخ داده و مى;دهد با آغوش باز از آنها استقبال مى;کند و ملکات فاضله;اى از قبيل صبر و توکل و رضا و تسليم را بدست مى;آورد.

و نيز شيفته و فريفته خوشيها و شاديهاى زندگى نمى;شود و به آنها مغرور و سرمست نمى;گردد و نعمتهاى خدا داده را وسيله فخرفروشى و به خود باليدن، قرار نمى;دهد.

اين آثار ارزنده، همان است که در اين آيه شريفه، به آنها اشاره شده است:

«ما أَصابَ مِنْ مُصِيبَة فِي الْأَرْضِ وَ لا فِي أَنْفُسِكُمْ إِلاّ فِي كِتاب مِنْ قَبْلِ أَنْ نَبْرَأَها إِنَّ ذلِكَ عَلَى اللّهِ يَسِيرٌ. لِكَيْلا تَأْسَوْا عَلى ما فاتَكُمْ وَ لا تَفْرَحُوا بِما آتاكُمْ وَ اللّهُ لا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتال فَخُور»(١).

در عين حال، بايد توجه داشته باشيم که برداشت نادرست از مسأله قضاء و قدر و توحيد در تأثير استقلالى، موجب سستى و تنبلى و زبونى و ستم پذيرى و تهى کردن شانه از زير بار مسئوليّت نشود و بدانيم که سعادت و شقاوت جاودانى اينان در گرو فعاليّتهاى اختيارى خود اوست: «لَها ما كَسَبَتْ وَ عَلَيْها مَا اكْتَسَبَتْ»(٢)؛ «وَ أَنْ لَيْسَ لِلْإِنْسانِ إِلاّ ما سَعى»(٣).

__________________

١. سوره حديد، آيه ٢٢ و ٢٣.

٢. سوره بقره، آيه آخر.

٣. سوره نجم، آيه ٣٩.