درس دوازدهم
بعد از بحث در اينکه خداوند عادل است و تمام کارهای او بر مبنای حکمت است بعضی مسائل ظاهرا ابهام دارد که بايد پاسخ آنها روشن شود يعنی بدانيم چگونه آفات و بلاها، دردها و رنجها، ناکاميها و شکستها، نقصها و کبودها با عدالت خداوند سازگار است. با کمی دقت روشن می شود که اين امور همه در مسير عدل الهی بوده و مخالف عدالت نيست. در برابر سوالات مذکور دو پاسخ عمده وجود دارد:
١ ـ کوتاه و اجمالی
٢ ـ تفصيلی
پاسخ اجمالی: وقتی با دلائل عقلی و نقلی ثابت شد که خداوند حکيم و عادل است و تمام آفرينش او از روی هدف و حکمت است و اينکه خداوند هيچگونه نياز به هيچ کس و هيچ چيز ندارد و از همه چيز آگاه است در نتيجه هيچ کاری بر خلاف حکمت انجام نمی دهد و ظلم که زائيده جهل و عجز است درباره ذات مقدس او تصور نمی شود پس اگر ما نتوانستيم فلسفه حوادث مذکور را بفهميم بايد اعتراف کنيم که اين از محدوديت آگاهی ماست، هر کس خداوند را با صفاتش شناخت اين پاسخ برايش کافی و قانع کننده است.
پاسخ تفصيلی (مصائب خود ساخته): در زندگی مصائب زيادی دامن انسان را می گيرد که عامل اصليش خود اوست عامل بسياری از ناکاميها،
