اشاره می کنيم:

قال علی عليه‌السلام : ...أَمَّا الذَّنْبُ الَّذِي لَا يُغْفَرُ فَمَظَالِمُ الْعِبَادِ بَعْضِهِمْ لِبَعْضٍ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى إِذَا بَرَزَ لِخَلْقِهِ أَقْسَمَ قَسَماً عَلَى نَفْسِهِ فَقَالَ وَ عِزَّتِي وَ جَلَالِي لَا يَجُوزُنِي ظُلْمُ ظَالِمٍ وَ لَوْ كَفٌّ بِكَفٍّ ... فَيَقْتَصُّ لِلْعِبَادِ بَعْضِهِمْ مِنْ بَعْضٍ حَتَّى لَا تَبْقَى لِأَحَدٍ عَلَى أَحَدٍ مَظْلِمَة (علی عليه‌السلام فرمودند: ... گناهی که بخشيده نمی شود ظلم و ستم بندگان نسبت به يکديگر است همانا خداوند روز قيامت به عزت و جلال خود سوگند ياد می کند که از ظلم هيچ ظالمی نمی گذرد اگر چه به مقدار زدن دستی به دست ديگر باشد پس خداوند به طور کامل حقوق ضايع شده را باز می گيرد تا از کسی نزد ديگری مظلمه ای نماند). (١)

علی عليه‌السلام فرمود: روزی رسول اکرم صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم با اصحاب خود نماز گزارده سپس فرمود در اينجا کسی از قبيله بنی نجار نيست؟ دوست آنها جلوی درب بهشت زندانی گشته است (به او اجازه ورود نداده اند) به خاطر سه درهم که به فلان شخص يهودی بدهی داشته با آنکه مديون از شهداء است. (٢)

قال ابوجعفر عليه‌السلام: كُلُّ ذَنْبٍ يُكَفِّرُهُ الْقَتْلُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ إِلَّا الدَّيْنَ لَا كَفَّارَةَ لَهُ إِلَّا الْأَدَاءُ أَوْ يُرْضَى صَاحِبُهُ أَوْ يَعْفُوَ الَّذِي لَهُ الْحَقُّ (امام باقر عليه‌السلام فرمودند: کشته شدن در راه خداوند کفاره هر گناهی است مگر بدهی زيرا بدهی هيچ کفاره ای ندارد مگر پرداخت آن يا دوستش بپردازد يا طلبکار ببخشد). (٣)

روزی رسول گرامی اسلام صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم خطاب به مردم فرمودند: می دانيد فقير و مفلس کيست؟ عرض کردند: ما به کسی که مال و منال ندارد مفلس می گوييم، حضرت فرمودند: مفلس امت من کسی است که با داشتن نماز و

__________________

(١) معاد فلسفي، جلد ٣، صفحه ١٧٢، از کافي.

(٢) معاد فلسفي، جلد ٣، صفحه ١٩٤، احتجاج طبرسي.

(٣) همان منبع، صفحه ١٩٥، از وسائل الشيعه.

۲۳۷۱