۱۹۵
درس سی و پنجم
لحظه مرگ انسان در مرز دنيا و آخرت قرار می گيرد و به فرمايش امير المومنين عليه‌السلام: لكل دار باب و باب دار الآخرة الموت (برای هر خانه ای دری هست و درب خانه آخرت مرگ است). (١)
بطوری که بعضی از احاديث استفاده می شود هنگام مرگ اموری برای ما روشن و آشکار می گردد:
١ ـ ديدن ملک الموت و ملائکه ديگر.
٢ ـ مشاهده پيغمبر اکرم صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم و امامان معصوم علیهم‌السلام.
٣ ـ ديدن جايگاه خود در بهشت يا دوزخ.
٤ ـ تجسم اعمال و توجه به پرونده عمر گذشته.
٥ ـ تجسم اموالی که جمع کرده.
٦ ـ تجسم اولاد و خويشان و دوستان.
٧ ـ تجسم شيطان.
اين حالتی است که حتی خوبان و نيکوکاران از آن دلهره دارند و پناه بر خدا می برند. در اين هنگام انسان وقتی بعضی از اسرار پشت پرده
__________________
(١) شرح نهج البلاغه ابن ابي الحديد.
