دوزخ بر صورتهايشان کشيده می شوند و به آنها می گويند بچشيد آتش دوزخ را). (١)

تَصلىٰ نارًا حامِيَةً * تُسقىٰ مِن عَينٍ آنِيَةٍ * لَيسَ لَهُم طَعامٌ إِلّا مِن ضَريعٍ * لا يُسمِنُ وَلا يُغني مِن جوعٍ (و در آتش سوزان وارد می گردند ـ از چشمه ای فوق العاده داغ به آنها می نوشانند ـ طعامی غير از ضريع (خار خشک تلخ و بدبو) ندارند ـ غذايی که نه آنها را فربه می کند و نه رفع گرسنگی می کند). (٢)

كُلَّما نَضِجَت جُلودُهُم بَدَّلناهُم جُلودًا غَيرَها لِيَذوقُوا العَذابَ إِنَّ اللَّـهَ كانَ عَزيزًا حَكيمًا (هر چه پوست کفار پخته و سخته گردد بجای آن پوست ديگرشان می دهيم تا بچشند عذاب را بدرستيکه خداوند توانای درستکار است). (٣)

از اين قبيل آيات بسيار است که در بحث جهنم به آن اشاره می شود و همه دلالت بر معاد جسمانی و روحانی می کند زيرا اگر معاد فقط جنبه روحانی داشت عذابهای جسمانی چه معنايی داشت؟

٦ ـ آياتی که در قرآن از سخن گفتن اعضای بدن انسان در روز قيامت سخن می گويد که دليل روشنی بر جسمانی و روحانی بودن معاد می باشد اين آيات هم فراوانند که به نمونه هايی اشاره می کنيم:

اليَومَ نَختِمُ عَلىٰ أَفواهِهِم وَتُكَلِّمُنا أَيديهِم وَتَشهَدُ أَرجُلُهُم بِما كانوا يَكسِبونَ (امروز بر دهان آنها مهر می نهيم و دستهايشان با ما سخن می گويند و پاهايشان به کارهايی که انجام دادند شهادت می دهند). (٤)

حَتّىٰ إِذا ما جاءوها شَهِدَ عَلَيهِم سَمعُهُم وَأَبصارُهُم وَجُلودُهُم بِما كانوا يَعمَلونَ (وقتی به آن می رسند گوشت و چشم و پوست تنشان به آنچه عمل

__________________

(١) سوره قمر، آيه ٤٨.

(٢) سوره غاشيه، آيه ٤ تا ٧.

(٣) سوره نساء، آيه ٥٦.

(٤) سوره يس، آيه ٦٥.