درس سی و چهارم
آيا حيات بعد از مرگ روحانی است؟ يعنی بدن می پوسد و متلاشی می شود و زندگی آخرت تنها مربوط به روح است و يا فقط جسمانی است و روح هم از خواص و آثار جسم است؟ يا اينکه روحانی و نيمه جسمانی است (جسم لطيفی که برتر از اين جسم دنيوی است)؟ و يا زندگی پس از مرگ هم با جسم مادی و هم روح است و بار ديگر با يکديگر متحد شده و حاضر می شوند؟
هر چهار نظريه، طرفدارانی دارد. اما شيعه عقيده دارد که آياتی از قرآن، و احاديث فراوانی دلالت دارد که معاد جسمانی و روحانی است: و در اين مورد جای هيچ ترديدی نيست.
١ ـ در موارد متعددی قرآن به منکرانی که می پرسيدند چگونه ما وقتی خاک شديم و يا به صورت استخوانهای پوسيده در آمديم زنده می شويم؟ پاسخ می گويد که در بخش استدلالهای قرآن برای معاد بيان کرديم (مانند سوره يس آيه ٨٠) که با صراحت معاد جسمانی و روحانی را تبيين می کند.
٢ ـ نمونه ديگر آيه ٣ و ٤ از سوره قيامت که می فرمايد: آيا انسان می پندارد که ما استخوانهای او را جمع نخواهيم کرد، آری قادريم که حتی خطوط سر انگشتانش را مرتب کنيم. که قدرت خداوند بر جمع استخوانها و تسويه سر انگشتان دليل ديگری بر معاد جسمانی و روحانی می باشد.
